षहति भुवनश्रेणीं शेषः फणाफलकस्थितां
कमठपविना मध्येपृष्ठं सदा स विधार्यते ।
तमपि कुरुते क्रोडाधीनं पयोधिरनादरा
दहह महतां निःसीमानश्चरित्रविभूतयः ॥ ३५ ॥
XXXV . ( a ) ०३० ; ० ण ° C. W. X. G. ( b ) ° पृष्ठम् ; कष्टम् . M.
वि : च . S. Be . Bo . X. D. P.R. N. ( c ) ० वी ; ० वा ० K. विरना ;
● निघिरा I. Bon . ° निधिरना ०. K. D. राद ° is omitted in I
St. XXXV.-TT. Compare Matsya Purâna CCLIX . 7
and Prasannarâghava p . 25 where it occurs in the form E
- This form occurs in some places but is not very
common . The following may be seen among other instances .
Bhâminîvilása I. , 69 , 12. Prasannaraghava p . 117. ( TE )
and p . 1.13 . ( ) . Malati - Madhava p . 177. It is an Avya
yibhava - compound with the Genitive case , and allowed only
with पारे and मध्ये . See Panini II , 4 , 18 कोड the commontator
takes to mean वराह . But how does the Tो ि make the कमठपोन
क्रांडावीन . १ क्रोड here meains भुजान्तर ( Amara II . , 77. Manushya
varga ) or उत्सङ्ग ( Kosha cited in Vasavadatts , Hall's Ed . p . 34 ) .
The meaning substantially is one corner of the ocean's ex
panse . Rámarshi correctly renders it मध्यभागैकदेशे . For the story
see Matsya Purána chap CCXLIX . 26-27 , or Ramayaņa ( Bomb .
El . ) XLV . 29 et seg . After describing the churning , the Ra
máyana proceeds , - प्रविवेशाथ पातालं मन्थानः पर्वतोत्तमः and then after
setting ont the prayer to Vishnu it says इनि श्रुवा दृषीकेश : कामढं
रूपमास्थितः || पर्वतं पृष्ठतः कृता शिश्ये तत्रांदभी हरि : || The point of the
Stanza is that cach of the great personages mentioned does
some remarkable act , and yet each later one outdoes each pre
' ceding one . भुहद्वैत्यद्भुते खेदे ( Amara Nänârtha ad finem ) . Here it is
भटुते Comp . Kāvyādarsa.commentary p . 184. पृथ्वि स्थिरा & o . which
is in the Mahánataka p . 9. Härint
वहति भुवनश्रेणीं शेषः फणाफलकस्थितां
कमठपतिना मध्येपृष्ठं सदा स च धार्यते ।
तमपि कुरुते क्रोडाघीनं पयोधिरनादराद
अह ह महतां निःसीमानश् चरित्रविभूतयः ॥ ७३ ॥
73 * Om in BORI 329 and NS2 . a ) 16 भवनश्रेणीं ; J2 W Y2 . 4 - 4 T1 Go Ma
भुवनश्रेणिं . C -फलकास्थितां ; W1 . 2. 30.1 फणकस्थितां ; M फलक स्थिता . 1 b ) T3 कमथ ' ;
Ms कमल ( for कमठ ) . C X3 G1 मध्ये पृष्ठे ; Eo . 1. 20.30 5 मध्ये कष्टं ; X doubtful ( X1
probably by corr . मध्ये पृष्ठे and X2 मध्ये पृष्ठ ) ; Y० मध्येतोयं . E2 सदैव च धीयते ; E3
तदेव हि धार्यते ; ; It तदेव च धार्यते ; W1.2 सदा स विधार्यते ; X 1 स चा ( marg . सहा ) -
प्यवधीयते ; Xa सच स धार्यते ( corrupt ) . ● ) B1 तड़पे ; J तमथ ( for तमपि ) . F2
क्रोडो धीरं ; J2 क्रीडाधीनं ; Ys क्रोडोडीनं ; M.5ोघल्ली ( for कोडाधीनं ) . C पयोधिरना
* * दू ; P2.5 J पयोनिधिरादराद् ; W. * पयोनिधिरना ; M.6 पयोनिधिमनादरादू . )
D सतां ( for महतां ) . Y३ निःसीमास्ताश ( for ' मानश ) .
BIS . 6012 ( 2763 ) Bhartr . ed . Bohl . 2. 28. Haeb . 96. lith ed . I and II . 35 .
Galan 38. Subhash 315 ; BPB . 207 ( Simantakavi ) ; SRB p . 51. 226 ; BPS . 122 ;
JSV . 184.6 .