अथ तस्य निनादं तु सुग्रीवस्य महात्मनः
शुश्रावान्तःपुरगतो वाली भ्रातुरमर्षणः
श्रुत्वा तु तस्य निनदं सर्वभूतप्रकम्पनम्
मदश्चैकपदे नष्टः क्रोधश्चापतितो महान्
स तु रोषपरीताङ्गो वाली सन्ध्यातपप्रभः
उपरक्त इवादित्यः सद्यो निष्प्रभतां गतः
वाली दंष्ट्राकरालस्तु क्रोधाद्दीप्ताग्निसन्निभः
भात्युत्पतितमद्माभः समृणाल इव ह्रदः
शब्दं दुर्मर्षणं श्रुत्वा निष्पपात ततो हरिः
वेगेन चरणन्यासैर्दारयन्निव मेदिनीम्
तं तु तारा परिष्वज्य स्नेहाद्दर्शितसौहृदा
उवाच त्रस्तसम्भ्रान्ता हितोदर्कमिदं वचः
साधु क्रोधमिमं वीर नदीवेगमिवागतम्
शयनादुत्थितः काल्यं त्यज भुक्तामिव स्रजम्
काल्यमेतेन सङ्ग्रामं करिष्यसि च वानर
वीर ते शत्रुबाहुल्यं फल्गुता वा न विद्यते
सहसा तव निष्क्रामो मम तावन्न रोचते
श्रूयतां चाभिधास्यामि यन्निमित्तं निवार्यसे
पूर्वमापतितः क्रोधात्स त्वामाह्वयते युधि
निष्पत्य च निरस्तस्ते हन्यमानो दिशो गतः
त्वया तस्य निरस्तस्य पीडितस्य विशेषतः
इहैत्य पुनराह्वानं शङ्कां जनयतीव मे
दर्पश्च व्यवसायश्च यादृशस्तस्य नर्दतः
निनादश्चापि संरम्भो नैतदल्पं हि कारणम्
नासहायमहं मन्ये सुग्रीवं तमिहागतम्
अवष्टब्धसहायश्च यमाश्रित्यैष गर्जति
प्रकृत्या निपुणश्चैव बुद्धिमांश्चैव वानरः
अपरीक्षितवीर्येण सुग्रीवः सह नेष्यति
पूर्वमेव मया वीर श्रुतं कथयतो वचः
अङ्गदस्य कुमारस्य वक्ष्यामि त्वा हितं वचः
अङ्गदस्तु कुमारो़ऽयं वनान्तमुपनिर्गतः
प्रवृत्तिस्तेन कथिता चारैराप्तैर्निवेदिता
इक्ष्वाकूणां कुले जातौ प्रथितौ रामलक्ष्मणौ
सुग्रीवप्रियकामार्थं प्राप्तौ तत्र दुरासदौ
तव भ्रातुर्हि विख्यातः सहायो रणकर्कशः
रामः परबलामर्दी युगान्ताग्निरिवोत्थितः
निवासवृक्षः साधूनामापन्नानां परा गतिः
आर्तानां संश्रयश्चैव यशसश्चैकभाजनम्
ज्ञानविज्ञानसम्पन्नो निदेशे निरतः पितुः
धातूनामिव शैलेन्द्रो गुणानामाकरो महान्
तत्क्षमं न विरोधस्ते सह तेन महात्मना
दुर्जयेनाप्रमेयेन रामेण रणकर्मसु
शूर वक्ष्यामि ते किञ्चिन्न चेच्छाम्यभ्यसूयितुम्
श्रूयतां क्रियतां चैव तव वक्ष्यामि यद्धितम्
यौवराज्येन सुग्रीवं तूर्णं साध्वभिषेचय
विग्रहं मा कृथा वीर भ्रात्रा राजन् बलीयसा
अहं हि ते क्षमं मन्ये तेन रामेण सौहृदम्
सुग्रीवेण च सम्प्रीतिं वैरमुत्सृज्य दूरतः
लालनीयो हि ते भ्राता यवीयानेष वानरः
तत्र वा सन्निहस्थो वा सर्वथा बन्धुरेव ते
न हि तेन समं बन्धुं भुवि पश्यामि कञ्चन
दानमानादिसत्कारैः कुरुष्व प्रत्यनन्तरम्
वैरमेतत्समुत्सृज्य तव पार्श्वे स तिष्ठतु
सुग्रीवो विपुलग्रीवस्तव बन्धुः सदा मतः
भ्रातुः सौहृदमालम्ब नान्या गितिरिहास्ति ते
यदि ते मत्प्रियं कार्यं यदि चावैषि मां हिताम्
याच्यमानः प्रयत्नेन साधु वाक्यं कुरुष्व मे
प्रसीद पथ्यं शृणु जल्पितं हि मे न रोषमेवानुविधातुमर्हसि
क्षमो हि ते कोसलराजसूनुना न विग्रहः शक्रसमानतेजसा
तदा हि तारा हितमेव वाक्यं तं वालिनं पथ्यमिदं बभाषे
न रोचते तद्वचनं हि तस्य कालाभिपन्नस्य विनाशकाले