अतदर्हं महाराजं शयानमतथोचितम्
ययातिमिव पुण्यान्ते देवलोकात्परिच्युतम्
अनर्थरूपा सिद्धार्थाह्यभीता भयदर्शिनी
पुनराकारयामास तमेव वरमङ्गना
त्वं कत्थसे महाराज सत्यवादी दृढव्रतः
मम चेमं वरं कस्माद्विधारयितुमिच्छसि
एवमुक्तस्तु कैकेय्या राजा दशरथस्तदा
प्रत्युवाच ततः क्रुद्धो मुहूत्त विह्वलन्निव
मृते मयि गते रामे वनं मनुजपुङ्गवे
हन्तानार्ये ममामित्रे सकामा सुखिनी भव
स्वर्गेपि खलु रामस्य कुशलं दैवतैरहम्
प्रत्यादेशादभिहितं धारयिष्ये कथं बत
कैकेय्याः प्रियकामेन रामः प्रव्राजितो मया
यदि सत्यं ब्रवीम्येतत्तदसत्यं भविष्यति
अपुत्रेण मया पुत्रः श्रमेण महता महान्
रामो लब्धो महाबाहुः स कथं त्यज्यते मया
शूरश्च कृतविद्यश्च जितक्रोधः क्षमापरः
कथं कमलपत्राक्षो मया रामो विवास्यते
कथमिन्दीवरश्यामं दीर्घबाहुं महाबलम्
अभिराममहं रामं प्रेषयिष्यामि दण्डकान्
सुखानामुचितस्यैव दुःखैरनुचितस्य च
दुःखं नामानुपश्येयं कथं रामस्य धीमतः
यदि दुःखमकृत्वाद्य मम सङ्क्रमणं भवेत्
अदुःखार्हस्य रामस्य ततः सुखमवाप्नुयाम्
नृशंसे पापसङ्कल्पे रामं सत्यपराक्रमम्
किं विप्रियेण कैकेयि प्रियं योजयसे मम
अकीर्तिरतुला लोके ध्रुवः परिभवश्च मे
तथा विलपतस्तस्य परभ्रमितचेतसः
अस्तमभ्यागमत् सूर्योरजनी चाभ्यवर्त्तत
सा त्रियामा तथार्त्तस्य चन्द्रमण्डलमण्डिता
राज्ञो विलपमानस्य न व्यभासत शर्वरी
तथैवोष्णं विनिश्वस्य वृद्धो दशरथो नृपः
विललापार्त्तद्दुःखं गगनासक्तलोचनः
न प्रभातं त्वयेच्छामि निशे नक्षत्रभूषणे
क्रियतां मे दया भद्रे मयायं रचितोऽञ्जलिः
अथवा गम्यतां शीघ्रं नाहमिच्छामि निर्घृणाम्
नृशंसां कैकयीं द्रष्टुं यत्कृते व्यसनं महत्
एवमुक्त्वा ततो राजा कैकेयीं संयताञ्जलिः
प्रसादयामास पुनः कैकेयीं चेदमब्रवीत्
साधुवृत्तस्य दीनस्य त्वद्गतस्य गतायुषः
प्रसादः क्रियतां देवि भद्रे राज्ञो विशेषतः
शून्ये न खलु सुश्रोणि मयेदं समुदाहृतम्
कुरु साधु प्रसादं मे बाले सहृदया ह्यसि
प्रसीद देवि रामो मे त्वद्दत्तं राज्यमव्ययम्
लभतामसितापाङ्गे यशः परमवाप्नुहि
मम रामस्य लोकस्य गुरूणां भरतस्य च
प्रियमेतद्गुरुश्रोणि कुरु चारुमुखेक्षणे
विशुद्धभावस्य हि दुष्टभावा ताम्रेक्षणस्याश्रुकलस्य राज्ञः
श्रुत्वा विचित्रं करुणं विलापं भर्तुर्नृशंसा न चकार वाक्यम्
ततः स राजा पुनरेव मूर्च्छितः प्रियामदुष्टां प्रतिकूलभाषिणीम्
समीक्ष्य पुत्रस्य विवासनं प्रति क्षितौ विसञ्ज्ञो निपपात दुःखितः
इतीव राज्ञो व्यथितस्य सा निशा जगाम घोरं श्वसतो मनस्विनः
विबोध्यमानः प्रतिबोधनं तदा निवारयामास स राजसत्तमः