तां कथां कौशिको रामे निवेद्य कुशिकात्मजः
पुनरेवापरं वाक्यं काकुत्स्थमिदमब्रवीत्
अयोध्याधिपतिः शूरः पूर्वमासीन्नराधिपः
सगरो नाम धर्मात्मा प्रजाकामः स चाप्रजः
वैदर्भदुहिता राम केशिनी नाम नामतः
ज्येष्ठा सगरपत्नी सा धर्मिष्ठा सत्यवादिनी
अरिष्टनेमिदुहिता रूपेणाप्रतिमा भुवि
द्वितीया सगरस्यासीत् पत्नी सुमतिसञ्ज्ञिता
ताभ्यां सह तथा राजा पत्नीभ्यां तप्तवांस्तपः
हिमवन्तं समासाद्य भृगुप्रस्रवणे गिरौ
अथ वर्षशते पूर्णे तपसाराधितो मुनिः
सगराय वरं प्रादाद्भृगुः सत्यवतां वरः
अपत्यलाभः सुमहान् भविष्यति तवानघ
कीर्तिं चाप्रतिमां लोके प्राप्स्यसे पुरुषर्षभ
एका जनयिता तात पुत्रं वंशकरं तव
षष्टिं पुत्रसहस्राणि अपरा जनयिष्यति
भाषमाणं महात्मानं राजपुत्र्यौ प्रसाद्य तम्
ऊचतुः परमप्रीते कृताञ्जलिपुटे तदा
एकः कस्यास्सुतो ब्रह्मन् का बहून् जनयिष्यति
श्रोतुमिच्छावहे ब्रह्मन् सत्यमस्तु वचस्तव
तयोस्तद्वचनं श्रुत्वा भृगुः परमधार्मिकः
उवाच परमां वाणीं स्वच्छन्दोऽत्र विधीयताम्
एको वंशकरो वाऽस्तु बहवो वा महाबलाः
कीर्तिमन्तो महोत्साहाः का वा कं वरमिच्छति
मुनेस्तु वचनं श्रुत्वा कैशिनी रघुनन्दन
पुत्रं वंशकरं राम जग्राह नृपसन्निधौ
षष्टिं पुत्रसहस्राणि सुपर्णभगिनी तदा
महोत्साहान् कीर्तिमतो जग्राह सुमतिः सुतान्
प्रदक्षिणमृषिं कृत्वा शिरसाभिप्रणम्य च
जगाम स्वपुरं राजा सभार्यो रघुनन्दन
अथ काले गते तस्मिन् ज्येष्ठा पुत्रं व्यजायत
असमञ्ज इति ख्यातं केशिनी सगरात्मजम्
सुमतिस्तु नरव्याघ्र गर्भतुम्बं व्यजायत
षष्टिः पुत्राः सहस्राणि तुम्बभेदाद्विनिःसृताः
घृतपूर्णेषु कुम्भेषु धात्र्यस्तान् समवर्द्धयन्
कालेन महता सर्वे यौवनं प्रतिपेदिरे
अथ दीर्घेण कालेन रूपयौवनशालिनः
षष्टिः पुत्रसहस्राणि सगरस्याभवंस्तदा
बालान् गृहीत्वा तु जले सरय्वा रघुनन्दन
प्रक्षिप्य प्रहसन्नित्यं मज्जतस्तान् समीक्ष्य वै
एवं पापसमाचारः सज्जनप्रतिबाधकः
पौराणामहिते युक्तः पुत्रो निर्वासितः पुरात्
तस्य पुत्रोंऽशुमान्नाम असमञ्जस्य वीर्यवान्
सम्मतः सर्वलोकस्य सर्वस्यापि प्रियंवदः
ततः कालेन महता मतिः समभिजायत
सगरस्य नरश्रेष्ठ यजेयमिति निश्चिता
स कृत्वा निश्चयं राम सोपाध्यायगणस्तदा
यज्ञकर्मणि वेदज्ञो यष्टुं समुपचक्रमे